Ünlü yazar George Orwell, distopik başyapıtı "1984"te ürkütücü bir cümle kurar: "Aslında hiçbir şey yasadışı değildi, çünkü artık yasa diye bir şey yoktu." Bu basit ama derin ifade, totaliter bir rejimin en karanlık ve tehlikeli sonuçlarından birine işaret eder: hukukun ortadan kalkmasıyla suç kavramının da anlamsızlaşması.

Orwell'in dünyasında, Büyük Birader'in mutlak hakimiyeti altında, keyfilik ve baskı her türlü kuralın yerini almıştır. Parti'nin çıkarları ve ideolojisi, yegane geçerli ölçüt haline gelirken, evrensel hukuk ilkeleri ve bireysel haklar tamamen göz ardı edilir. Böyle bir ortamda, "yasa" kavramı kendi anlamını yitirir. Çünkü yasa, tarafsız, genel ve öngörülebilir kurallar bütünü olmaktan çıkarak, iktidarın anlık heveslerine ve keyfi uygulamalarına dönüşür.

Yasanın olmadığı yerde, suç da varlığını sürdüremez. Suç, belirli bir yasanın ihlali anlamına gelir. Eğer ortada herkes için geçerli ve bağlayıcı bir yasa yoksa, hangi davranışın "yanlış" veya "yasak" olduğunu belirlemek imkansızlaşır. Parti'nin o anki çıkarlarına ters düşen her türlü düşünce, ifade veya eylem "düşünce suçu" gibi absürt bir kategoriye sokulabilirken, aynı zamanda Parti üyelerinin işlediği en ağır zulümler bile cezasız kalabilir. Adalet kavramı, iktidarın propaganda aygıtının bir parçası haline gelir ve gerçek anlamını yitirir.

George Orwell'in bu distopyası, günümüz dünyası için de önemli dersler içermektedir. Hukukun üstünlüğünün zayıfladığı, yargı bağımsızlığının erozyona uğradığı, keyfi uygulamaların arttığı her ortamda, Orwell'in "yasasızlık" uyarısı yankı bulmaktadır. Popülist söylemlerle hukukun araçsallaştırılması, siyasi çıkarlar uğruna adalet mekanizmalarının manipüle edilmesi, temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması gibi durumlar, Orwell'in karamsar vizyonuna doğru gidişatın işaretleri olabilir.

Unutmamalıyız ki, hukuk sadece bir kurallar bütünü değildir. Aynı zamanda toplumsal düzenin, adaletin ve özgürlüğün temel taşıdır. Hukukun üstünlüğü ilkesi, devletin de dahil olmak üzere herkesin yasalara tabi olması anlamına gelir. Bu ilke zedelendiğinde, keyfilik ve adaletsizlik kaçınılmaz hale gelir. Bireylerin hakları güvence altına alınamaz, toplumsal güven sarsılır ve nihayetinde özgür bir toplumun temelleri çöker.

Sonuç olarak, George Orwell'in "Aslında hiçbir şey yasadışı değildi, çünkü artık yasa diye bir şey yoktu" ifadesi, sadece distopik bir romanın çarpıcı bir cümlesi olmanın ötesindedir.