Kızılay’ın bizi de görmesini isterdim

Haber dizisi: Grevde, direnişte, ücretsiz izinde geçim – 2

İçinde bulunduğumuz Ramazan ayında belediyeler sosyal yardımlarını ağırlıklı olarak gıda desteklerine yoğunlaştırdı. Halkın, bu destekten faydalanabilmesi için konulan bazı kıstaslar, kâğıt üzerinde tebliğ etmesi gereken bir fakirlik durumu var.  

Bölgemizde devam eden grev ve direnişler ile sendikal örgütlenme sonrası ücretsiz izin vakalarında, işveren tarafından Anayasa ve yasa çiğnenerek mağdur edilen işçiler, gerek kaymakamlık gerekse belediyeler tarafından aktarılan o desteklere başvurmak istediğinde dahi sonuç alamıyorlar. Doğru tanımlama ile onlar, mücbir sebep “fakir”i.

 Dilovası Makine İhtisas OSB’deki Systemair HSK’daki sendikal örgütlenme sonrası 24 Kasım 2020’den bu yana ücretsiz izinde olan ve Darıca’nın Kazım Karabekir Mahallesi’nde oturan Alper Taşlıyan ücretsiz izine çıkartıldıktan sonra o koşulları denemiş:

MUHTAR BELGE VEREBİLECEĞİNİ SÖYLEDİ AMA…

“Muhtarımız Sıddık Topal ile görüşme yaptım. Telefonda durumumu izah ettim. Ücretsiz izinde çalışamadığımı, sendikadan kaynaklı olduğunu anlattım. Mağduriyetim için bir şey ifade etmediğini doğru aktararak söyledim ama üzerime ev, araba olduğu için yardım yapılamayacağını söyledi. Yine de, bir fakirlik belgesi çıkartabileceğini söyledi. Kaymakamlığa başvurmamı önerdi ama gururum incindiği için başvurmak istemedim.”

DARICA BELEDİYESİ’NE BAŞVURDU, EDİNDİ

Alper Taşlıyan ile “Tam kapanma”nın arifesinde, 28 Nisan Çarşamba günü görüştük. Taşlıyan, 29 Nisan’da Darıca Belediyesi’ne başvuruda bulundu ve mücbir sebebi kabul edilerek bir koli gıda desteğinde bulunuldu. Aileye gıda kolisi, 30 Nisan Cuma günü teslim edildi. Taşlıyan’a görüşme esnasında şahsında grev, direniş ve ücretsiz izindeki işçiye olası belediye desteklerini sorduk. Ötesini söyledi:

DÜNYANIN YARDIMINA KOŞAN

KIZILAY’I DA GÖRMEK İSTERDİM

“Belediye bugün yanımda değilse, ne zaman yanımda olacak? 2000’den bu yana çalışıyorum ve hiç böyle bir şeyle karşılaşmadım. 21 yıldır bilfiil çalışan olarak, belediye, devlet kurumu veya SGK’nın, ya da dünyanın herhangi bir yerinde yardıma koşan Kızılay’ın bizi de görmesini isterdim yani.”

117 İŞÇİ İLE ÇOĞUNLUK SAĞLANDI

Systemair HSK’da daha önceden de bir temeli olan sendikal örgütlenme hamlesi tekrarlandığında 117 işçi sendikaya üye oldu, çoğunluk sağlanınca sendika yetkiyi edindi. İşveren iki kişiyi Kod 29’dan atarken 39 kişiyi ücretsiz izine çıkarttı ve aynı esnada direnişte başladı. Alper Taşlıyan’dan edinilen bilgiye göre 14 kişi, tazminatını alıp çıkış yapmayı tercih etti. İşveren ücretsiz izindeki 39 işçiden 8’ini içeri aldı. dört gün çalıştırdıktan sonra 24 Kasım 2020’de onlarla birlikte Alper Taşlıyan’ı da ücretsiz izine gönderdi.

İKİ YENİ HASTANENİN

CİHAZLARINI YETİŞTİRDİLER

Böylelikle Fabrika Müdürü Ayşegül Eroğlu ve Genel Müdür Ayça Eroğlu imzalı, “Pandemi mücadelesinde nefes almadan yaşatanlar” adlı takdir belgesi sahibi Taşlıyan içinde ücretsiz izin süreci başladı.: “Pandemi başlamadan önce bize bu teşekkür, başarı belgesini verdiler. Pandemi döneminde İstanbul’da acilen yapılan iki hastanenin havalandırma cihazları için sürekli iki vardiya çalışarak üretimde bulunduk ve yetiştirdik.”

PANDEMİDE VARDİYA ARTIRAN İŞYERİNDE KRİZ!

Alper Taşlıyan, Systemair HSK’da işçileri sendikalı olmaya iten süreci ise şöyle izah etti: “Pandemiyi gerekçe göstererek mayıs ayı zammını şartlar gereği dört ay ertelediklerini, iş olmadığı için zam yapamayacaklarını, bu süreçte de aşmak için çaba göstereceklerini, telafisini yapacaklarını söylediler. Mesai zor hesaplandığı için mesaiyi telafi edemeyeceklerini ancak maaş artış oranı neyse, o kaybı kapatacaklarını belirttiler. Söz verdiler. Onu yapmadılar.

İTİRAZ ETMEMİŞTİK

Mayıstan sonra dört ay geldi. Eylül – ekim arası yeni zammı, düşük oranda açıkladılar. Sürekli çalıştığımız için beklenti yüksekti. Pandemiyi gerekçe bildiğimiz için, itiraz edende olmadı o bekleme süresine.

GERİYE DÖNÜK ÖDEMEDE

İKİ AYIN ÜZERİNİ SİLDİLER

Bir taraftan üretim hiç durmadı, hatta arttı. Üretim de tamamen vardiya tutmaya başladı. İnsan sayısını düşürmek için aynı işi 5-6 kişi yapıyorsa üç üç bölüp daha fazla üretime yöneldiler. Buna rağmen zam oranını düşük tuttular ve dört aylık geriye dönük verecekleri paranın iki ayını sildiler, ‘Vermeyeceğiz’ dediler. Vermediler.

KENDİM İÇİN DEĞİL, SİZLER

İÇİN TAMAM DEDİM

Daha önceden sendika için çaba verilmiş. Belli sayıda kişi sendika üyesiydi. Başarılacağı olunacağı hissedileceği için tekrar harekete geçildi. Mesela iki bekâr çalışma arkadaşım evime geldi. Evlenmek istediklerini söyleyip, ‘Bu maaşla nasıl düğün yapıp geçiniriz?’ diye kaygılarını ifade etti. Bir diğeri çok iyi oranda zam aldığını söyledi ama o zamlı maaş, benim 2019’da aldığım maaş bile değildi. Ben onlara maaşımı açıklayamadım. İki sene sonra alacaklarını, zaten alıyordum. Destek istediler. Ben de, ‘Kendim için değil ama sizler için tamam’ dedim.

ZATEN FİLİZLENMİŞTİ

YENİDEN ALEV ALDI

Systemair HSK’da sendikal örgütlenme zaten daha önceden filizlenmişti. Alevlenmesi, ekim ayının başında oldu. Sendikal örgütlenmede yetkinin alınması için 98 işçinin üyeliği yetiyordu. 117 üye ile çoğunluk sağlandı. Aslında bir grup Türk Metal üyesi ile toplam 117 sendikalı vardı. Türk Metal üyesi olanlar da sonradan çoğunluğun tercihi BMİS üyeliğine geçince, 117’ye çıktı. Türk Metal ile hiç bağımız olmadı zaten. BMİS ile görüşmeler yapılmış. Biliyordum ama bu iş patladığında, birazda temkinli olmalıydım. Gece gündüz vardiyalarında, kimi arkadaşları hiç görmediğim oluyordu.

DAHA İYİ BİR YAŞAM İÇİN..

Systemair HSK’daki sendikal örgütlenme sonrası 24 Kasım 2020’den bugüne ücretsiz izinde olan Alper Taşlıyan memleketi Karabük’ten Çayırova’ya, eşi Satı Taşlıyan ile birlikte 2007 yılının mayıs ayında göç etti. Taşlıyan Ailesi’nin göç gerekçesi özetle, daha geniş iş koşulları ve daha iyi bir yaşam için oldu: “Karabük’te yedi yıl boyunca tekstil sektöründe çalıştım. Bu yedi yıllık süreçte karın doyurmaktan başka bir şey edinemeyeceğimi düşündüğüm için göç ettim. Karabük’te Ramsey gibi marka bir ürünün fabrikasında çalıştım ama maaşım asgari ücretin 50 lira üzeriydi. Çayırova’da kiracıydık. Burada kendi evimize taşındık. Emin Evim’e 33 ay ödeme yaptık. Bu süreçte hem bütçemize hem kafamıza göre ev bulamayınca altı ay daha ödeme yapmak zorunda kaldık. Oturduğumuz bu evi, topraktan aldık. 21 Eylül 2014’ten bugüne kendi evimizdeyiz.”

FAGOR’DA GİYOTİN MAKAS OPERATÖRÜ

Meslek lisesi mezunu olan Alper Taşlıyan göç sonrası ilk İstanbul’un Kartal İlçesi’ndeki İspanyol sermayeli, buzdolabı ve bulaşık makinesi gibi ticari endüstriyel dayanıklı tüketim malzemeleri üreten Fagor Endüstriyel fabrikasında giyotin makas operatörü olarak çalışmaya başladı. Bu işyerinde vasıflarını geliştirip çeşitlendirdi. 9 yıl 3 ay çalıştığı Fagor’dan üretim faaliyetleri sona erince ayrıldı.

FAGOR’DA TÜRK METAL’İ ÖRGÜTLEDİK

“Fagor Endüstriyel’de çalışırken Türk Metal Sendikası’nı örgütledik. O dönemler sendikal örgütlenme esnasında üyelik, bugünkünden daha zordu. Form dolduruyorduk, Bakanlığa gidiyordu. Öyle cevap geliyordu. Şimdi TC’den girip üye olabiliyorsun.

BİR KİŞİ BİLE FİRE VERMEDİK

Fagor’da yetki belgemiz gelince işveren ilk başta sendikayı istemedi. Hepimizi topladılar. ‘Sorunları, sendikayı devre dışı bırakıp kendi aramızda halledelim. İyileştirmeli yapalım, ne istiyorsanız beraber uzlaşalım’ diye teklif sundular. Biz kabul etmedik. ‘Bizim artık sendikamız var. Ücretlendirme veya iyileştirmeleri onunla görüşün’ diye tutum aldık ve sendika üyeliğinden bir kişi bile fire vermedik. Bölüm şefleri ile ayrı ayrı görüşüp denediler ama bölüm şefleri de tekliflerine yanaşmadı. Sendikadan caydırmayı başaramayacaklarını anladıkları için masaya oturmaya mecbur kaldılar.”

BEMAS METAL’DE 8 AY

Alper Taşlıyan çalışma hayatını Dilovası’nda Makine İhtisas OSB’de Alman sermayeli, kombi cihazının içindeki bakır malzemeleri üreten Bemas Metal’de sürdürdü, 8 ay süreyle çalıştı: “Türk Metal Sendikası’nın örgütlü olduğu bir iş yeriydi. İşim aslında güzeldi. Orada yağ kokusuna dayanamadım. Bir de bakır parçalar malzemenin yağdan arındırılması için solvente batırılıyordu. Beni etkiliyordu. Rahatsızlığın bünyemde ileride daha büyük hasara yol açma ihtimalini düşünerek oradan ayrıldım. 10 yıl boyunca metal sektöründe sac ile uğraştığım için gönlüm biraz da onu aradı.”

SYSTEMAİR HSK İLE YOLLARI 2018’DE KESİŞTİ

Gebze, Güzeller OSB’deki VRM Reklam’da 1.5 yıl çalışan ve ücretin biraz düşük olması gerekçesiyle arayışta olan Alper Taşlıyan’ın yolu Systemair HSK ile bu süreçte kesişti:  “Fagor’da birlikte çalıştığım, Systemair HSK’da ustabaşı olarak çalışan bir arkadaşım fabrikaya giyotin makas operatörü arandığını söyledi. İşi bilen bir elemanları olmadığı için yaptıkları parçalarda çok fire verdiklerini belirtip, ‘öneride bulundu. İnsan kaynakları departmanında, üretim şefiyle birlikte görüştük. Olumlu geçti. 25 Temmuz 2018’de Systemair HSK’da usta olarak iş başı yaptım.

İKİNCİ VARDİYAYA KENDİ İSTEĞİMLE GEÇTİM

İki ay süreyle sabit, gündüz vardiyasında çalıştım. Vardiyanın birinde tek kişi kalıyor, diğer vardiyada biz üç kişi oluyorduk. Diğer vardiyada tek kalan arkadaş büyük sıkıntı çekiyordu. Sabah işe gelip onun yorgun halini gördüğümde vicdanen rahatsızlık duyduğum için, diğer vardiyada da çalışabileceğimi şefime söyledim. Onlar da böyle bir şey bekliyorlarmış. Anlaşmam gereği, gündüz vardiyasında çalışacağımdan ötürü bana söyleyemiyorlarmış. Teklif benden gelince onlar da sevindi.

MAAŞIM 2500 LİRA İKEN

MAAŞLARI 1600 LİRA İDİ

Asgari ücretin iki katına yakın bir meblağa anlaştık. Başarılı çalıştığımız aşikardı. İyi çalışmalarımız oldu. Kendi hakkımı aldığımı düşünüyordum ama beraber, aynı işi yaptığımız mesai arkadaşlarımızın daha düşük şartlarda çalıştığını gördükçe üzülüyordum. Karşındaki sıkıntı çekerken bizim de hoşnut olmamız beklenemezdi. Ben 2 bin 500 TL maaş alırken onlar bin 600 lira civarı maaş alıyordu. Maaşlar arasındaki bu büyük fark vicdanen beni rahatsız ediyor ama elimden bir şey gelmiyordu.

ÜCRET SKALALARI YOKTU

Maaşım yüksek olduğu için bana yüzde 20 zam verdiğinde meblağım yüksek oluyordu. Diğer arkadaşlar aynı oranda, hatta bir iki puan üzerinde zam alsa dahi aramızdaki fark sürüyordu. Systemair HSK’da zaten bir skala yok. Bir makine operatörünün diyelim ki iki ay deneme süresi vardır. Birçok kurumsal işletmede deneme süresinde asgari ücret veya biraz daha üzeri maaş ödenir. Deneme süresi sona erdiğinde de skala üzerinden operatör maaşı her neyse o ödenirdi. Daha önceki çalıştığım yerlerde, öyleydi. Systemair HSK’da böyle bir skala yok.

HİÇ FARK YOK…

Zam günü geldiğinde, kendilerine verilen bütçeyi önce kendilerine bölüşüyorlar. Kendi hükmünün geçtiği kişilere dağıtıp kalan bütçeyi de bölüştürüyorlar. İşini düzgün yapanla yapmayan arasında hiçbir fark yok. Hatta işini yapandan daha yüksek maaş alan, işini yapmayan kişiler de vardı. Çalıştıkları halde geçinemeyen çok sayıda arkadaşımız vardı.”

**

50 günlük işçiye 39 bin lira

sendikal tazminat ödediler

İstanbul Hadımköy’den Dilovası’na taşınan Systemair HSK’nın İstanbul’da üretimde olduğu yıllarda da sendikal örgütlenme girişimi olmuş: “2017 yılının eylül ayında Dilovası’na geldiler. Bu tarafa gelirken orada yeşermeye başlayan sendikal örgütlenmeyi kırmak için orada sendika üyesi olanların hepsini işten çıkartıp buraya hiç işçi getirmemişler. 6-7 kişiyi bırakmışlar. Onların da hepsi davayı kazandı. Biriyle tesadüfen karşılaştık. 50 gün çalışmış. İki ay çalışmayan adam açtığı davayı kazanıp 39 bin lira tazminat kazanmış. Mahkeme tarafından da sendikayı kırmak için işten çıkartıldığı anlaşılmış.”

Dizimizde yarın

Baldur Grevi’nden Soner Aygül’ün eşi Semiha Aygül

Çalışıyorum ama açığı sürekli avansla kapatıyoruz

2016’da 600 liraya dolan dolap 2021’de 1900 liraya doldu

Beslediğim kediler köpekler var. Yetişemiyorum!

Pilavı ekmeksiz yerdik. Şimdi ekmekle yiyoruz!