GENETİK TESTLERE BİLİMSEL BAKIŞ: Olasılık ve Risk Yönetimi

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Ergül, Radyo Kİ'de Güne Bakış programına konuk oldu. Prof. Dr. Emel Ergül, genetik testlerin sunduğu olasılıkları ve halk arasındaki yaygın yanlış anlaşılmaları değerlendirdi.

Prof. Dr. Ergül, kişiselleştirilmiş tıptan soyağacı araştırmalarına uzanan genetik testlerin popülerleşme nedenini bilimsel gelişmelere bağlarken, halk arasında sonuçlara dair oluşan yüzde yüz kesinlik beklentisinin büyük bir yanılgı olduğunu açıkladı.

GÜVENİLİRLİĞİNİN İYİ ARAŞTIRILMASI GEREKİYOR

Prof. Dr. Ergül, özellikle internet üzerinden kolayca sipariş edilebilen testlerin güvenilirliği ve saklanan genetik bilginin mahremiyeti konusunda vatandaşları dikkatli olmaya çağırdı. Bireylere ait genetik bilginin çok özel ve hassas veriler olduğunu hatırlatarak, test yaptırılacak şirketin güvenilirliğinin iyi araştırılması gerektiğini ifade etti. Genetik testlerin sadece tıbbi amaçlarla yapılmadığını, aynı zamanda hukuk ve kriminoloji gibi alanlarda, akrabalık derecelerini belirlemede ve suçluların tayininde de kullanıldığını belirten Prof. Dr. Emel Ergül, testlerin DNA ve kromozom düzeyinde olmak üzere iki ana seviyede incelendiğini aktardı. Prof. Dr. Ergül, günümüzde tüm genom ya da tüm kodlanan bölge olan egzom sekanslamasının popülerleştiğini, ancak sitogenetik testlerin de hala çok bilgi veren ve tıpta direkt karşılığı olan "gold standart" testler olduğunu söyledi.

CİDDİ ÇEKİNCELERİ OLDUĞUNU DİLE GETİRDİ

Son dönemde internet üzerinden kolayca erişilebilen soyağacı ve sağlık risklerini belirleyen testlerin popülerliğine de değinen Prof. Dr. Emel Ergül, bu testlerin güvenirliği hakkında ciddi çekinceleri olduğunu dile getirdi. Genetik testlerin mutlaka uzman yönlendirmesiyle yapılmasının önemini vurgulayan Prof. Dr. Ergül, özellikle çevrimiçi sipariş edilen testlerdeki en büyük riskin veri mahremiyeti olduğunu belirtti. Prof. Dr. Ergül, "Ben DNA’yı nereye veriyorum noktasını çok iyi incelemek gerekiyor. Şirketin güvenilirliği ne? DNA'nızı gönderdikten sonra bu özel bilgi nasıl saklanıyor, kimler ulaşıyor? Bunları bilemediğiniz için çok tavsiye etmiyorum" uyarısında bulundu.

YAŞAM TARZININ DÜZENLEME

Sİİlaçların kişiden kişiye değişen metabolizma nedeniyle farmakogenetik testlerin tıpta en çok yönelinmesi gereken alan olduğunu aktaran Prof. Dr. Emel Ergül, bu testlerin ilaçlardan en iyi şekilde yararlanmayı sağladığını belirtti. Ancak genom dizilenmesinin çok yeni bir alan olması nedeniyle, bu bilginin henüz tıp fakültesi müfredatına tam olarak geçmediğini ve bu sebeple farmakogenetiğin yaygınlaşmasının zaman alacağını da sözlerine ekledi. Prof. Dr. Ergül, bir genetik risk örneğin ailesel meme kanseri tespit edildiğinde, kişinin alkol, sigara ve fazla kilo gibi risk faktörlerini ortadan kaldırarak yaşam tarzını düzenlemesi gerektiğini bunun da hastalık olasılığını azalttığını dile getirdi.Son olarak, genetik testlerin hala gelişim aşamasında olduğunu ve gerekli olmadığı sürece yapılmamasını vurgulayan Prof. Dr. Ergül, toplum olarak soyağacımızı ve ailemizi keşfetmeye yönelmenin dahi birçok sorunun çözümüne katkı sağlayacağını belirterek sözlerini tamamladı.

Kaynak: