Konser yasaklarında rekor kırıldı

Sanat Meclisi’nin 2023 yılının temmuz ayı sanatta hak ihlalleri raporunun sonuç bölümünde, “Seçimin ardından iktidarın saldırıları hızlandı. Para babalarıyla ormanların yağmalanmasından ülke çapında sanatın susturulmasına geniş bir program yürürlüğe kondu. Bir yanda ağaçları yağmalanmış kel tepeler öte yandan müzik seslerinin duyulmadığı karanlık geceler. Akaryakıta zam üstüne zam, ardından iğneden ipliğe her şeye zam! Eriyen ücretler, yaşayamayan ailelerde kopan kıyametler, 2023 yazına damgasını vurdu. Lokantaların kapısından giremeyen aileler kaldırım kenarlarında parklarda piknik yapmaya çalışıyor. 2023 Temmuz’u konser yasağı rekorunu da uzun süre elden bırakmayacağa benzer. Halk nasıl yaşayacağız diye şaşkın, sanat alanı nasıl ayakta duracağız diye şaşkın” görüşlerine yer verildi. Temmuz ayı içindeki hak ihlalleri şöyle sıralandı:

• 29 Haziran'da Hatay'da bir çocuk etkinliği kapsamında sergilenen "Korku ve Kederin Kaçtığı Gün" adlı kukla oyununun bir sosyal medya hesabında paylaşılması üzerine haberdar olan bakanlık, inceleme başlattığını duyurdu: "Oyunu izleyen çocuklarımızın ve ailelerinin psikolojik durumunu değerlendirmek ve olumsuz etkilerin giderilmesi için aynı gün Samandağ Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğünde görevli psikologlarımız tarafından mesleki çalışmalara başlanmıştır. Bakanlığımız tarafından 'Korku ve Kederin Kaçtığı Gün' adlı kukla oyununun yayınlandığı sosyal medya içeriklerine yönelik erişimin engellenmesi/ içeriğin çıkarılması hakkında hukuki süreç yürütülmektedir."

• Samsun Çarşamba Belediyesi ve Çankırı Şabanözü Belediyesi AKP’li trollerin hedef gösterdiği rapçi Eypio’nun konserlerini iptal etti. Eypio’nun Gezi Direnişi sırasında Erdoğan’a yönelik yaptığı paylaşımları ‘bahane’ eden troller, Eypio’nun konserinin iptal edilmesini istedi ve bu istek konserlerin yasaklanmasına yetti.

• Şair Ahmet Telli hakkında, 2017 yılında katıldığı bir basın açıklamasında yaptığı konuşma ve okuduğu şiir gerekçesiyle, “Terörle Mücadele” kanunundaki bir madde uyarınca “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla açılan davanın karar duruşması Ankara 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapıldı. Mahkeme, Telli’nin 'Terör örgütü propagandası' yapmak suçlamasıyla 12 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına hükmetti, indirime gitti ve hapis cezasını 10 ay olarak belirledi. Duruşma savcısı, Telli’nin açıklamada yaptığı “Dostlar, dostlar biz aylarca, yıllarca bu sokakları, bu caddeleri ‘Yaşasın halkların kardeşliği’ diye inlettik. Halkların kardeşliğinin nasıl gerçekleşeceğini bize Ulaş Bayraktaroğlu gösterdi. Demek ki dövüşe dövüşe kazanılacak bu kardeşlik” konuşması ile “Dövüşen Anlatsın” kitabından okuduğu şiirle “terör örgütü propagandası” yaptığını iddia etmişti. Davaya, Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) Merkez Yürütme Kurulu üyesi Ulaş Bayraktaroğlu’nun Suriye’de öldürülmesinin ardından 11 Mayıs 2017 tarihinde Ankara’daki Yüksel Caddesi’nde yapılan basın açıklaması gerekçe gösterilmişti.

• Grup Yorum'un İstanbul Sultangazi'de düzenlemek istediği "Deprem Dayanışma Konseri" Kaymakamlık tarafından yasaklandı. Kararı gruba tebliğ eden Sultangazi Kaymakamlığı ilçe sınırlarında “Grup Yorum” adı altında gerçekleşecek tüm etkinliklerin gün boyu yasaklandığını yazdı. Yasak kararını sosyal medya hesabından duyuran grup, "Yarın yapacağımız deprem dayanışma konserimiz keyfi olarak yasaklandı. Korkaksınız" dedi ve “7 Temmuz Cuma günü saat 19.00'da bulunduğumuz her yerde; evimizde, sokakta, çalıştığımız yerde Grup Yorum şarkıları çalalım, söyleyelim” çağrısı yaptı.

• Sanatçı Kasım Taşdoğan’ın Amed’in Yenişehir ilçesine bağlı Kooperatifler Mahallesi’nde bulunan bir kafede düzenlediği konser, “izin alınmadığı ve gürültü ihbarı” gerekçesiyle engellenmek istendi. Kayyum yönetimindeki belediyenin zabıtaları ile polisler, söz konusu gerekçeleri öne sürerek kafe sahibi Ramazan Şimşek’i uyardı ve konserin devam etmesi halinde “ceza kesmek” tehdidinde bulundu. Konser, bunun üzerine hoparlör kullanılmadan devam etti. Şimşek, yaşananları “Kürtçeye tahammülsüzlük” olarak değerlendirdi ve “10 yılın ardından ünlü bir Kürt sanatçıyı bu sokağa getirdik, bazıları bundan rahatsız oldu. Biz de ‘rahatsız olsunlar’ diyoruz. Biz onları her anlamda rahatsız edeceğiz” dedi.

• Şarkıcı Hande Yener’in konseri AKP Balıkesir Belediyesi tarafından iptal edildi. Yener yasak kararının ardından, “Her türlü görüşe saygı duyuyorum ancak bazen birbirimizin sesi olmamız gerekir. Hümanist olmak ve toplumu ayrıştırmamak en uygun davranış biçimi ve hep tercihim bu” dedi.

• TÜGVA, MÜSİAD, ÖNDER, İlim Yayma Cemiyeti, İHH, Anadolu Gençlik Derneği'nin de aralarında yer aldığı "Balıkesir Sivil Toplum Platformu" adlı bir grup, kentte düzenlenen festivallerin yasaklanmasını istedi. "Festivallerde yapılan yanlışlara ‘dur’ diyelim" başlıklı bir bildiri yayınlayıp, başta Balıkesir olmak üzere Türkiye genelinde düzenlenen etkinliklerin iptal edilmesi istendi. Gerekçe şu: "Gençleri gayri ahlaki haram ilişkilere, içkiye, isyana, başkaldırıya yönlendiriyor ve bu tarz etkinlikler ’Türkiye Yüzyılı’na zarar veriyor.” Ülkede deprem sonrası acının hâlâ taze olduğu, ekonomik zorluklarla mücadele edilen bu zorlu günlerde bu gibi faaliyetlere son verilmesi gerektiğini ifade eden bildiride, kadın-erkek bölümlerinin ayrılması ve içki satışının yasaklanması da istendi. Balıkesir, Susurluk civarında yaşayan demokrasi yanlısı yurttaşlar, KESK, Eğitim-Sen, Kristal-İş Sendikası, Balıkesir Çağdaş Eğitim Vakfı CHP, EMEP bu bildiriye bir karşı bildiri ile yanıt verdi: “İnsanlığın binlerce yıldır büyük mücadeleler vererek, ağır bedeller ödeyerek elde ettiği kazanımları yok sayan, onun yerine kendi inanç ve değerlerini dayatan bir yaklaşımla demokratik kazanımlara, anayasa ve hukuka saldırılıyor.”

• İBB'nin Feshane binasını yeniden kullanıma açarak oluşturduğu Art İstanbul Feshane’de yer alan "Ortadan Başlamak" isimli sergi ‘LGBTİ propagandası’ yaptığı iddiasıyla bir grup tarafından saldırıya uğradı. Serginin Küratörü Feyyaz Yaman, “Sanatı başka amaçlar doğrultusunda manipüle etmek isteyen ve bütün modern sanatların en büyük itici gücü olan kendini de toplumu da eleştirme alışkanlığını ortadan kaldırmak isteyen eğilimlere asla taviz vermeyeceğiz. Bizim en büyük dileğimiz bu coğrafyada özgür eleştiriyi büyütmek ve geliştirmek” dedi.

• PEN Türkiye, sanata gericiler tarafından yapılan saldırılara tepki gösterdi. Açıklamada, “Sizden olmayan ya da düşüncelerini beğenmediğiniz şairlere ceza vermekle, müzisyenlerin konserlerini, İBB’nin Feshane’deki açılış sergisini yasaklamakla, saldırmakla özgür düşünceyi, sanatı ortadan kaldıramazsınız. Şiirimizin büyük gurbetçisi Nazım Hikmet’in ‘Düşman’ şiirinde yazdığı gibi yaşıyoruz şu günleri. Büyük bir düşmanlık üretilip onun üzerinden yapılan saldırıların önü arkası kesilmiyor. Bu ülkenin insanlarının en az yarısının sizin gibi düşünmediğini unutmayın! İktidar sarhoşluğuna kapılmayın! Bugün sesinizi çıkarmadığınız canavar yarın sizi de yeterince dindar bulmayacak, laik veya muhafazakâr demeden hepimizi bir Taliban rejimine mahkûm edecektir ” ifadelerine yer verildi.

• Bayburt M Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan Kürt müzisyen Nudem Durak, söylediği Kürtçe şarkılardaki ifadeler gerekçe gösterilerek 2015’te tutuklanıp “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla hakkında açılan iki ayrı dosyada 19 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Koma Sorxwin adlı grupta vokalistlik yapan Durak için dünya çapında yönetmen, yazar ve müzisyenler çağrı yaparak serbest bırakmasını talep etti. Türkiye'den Aslı Erdoğan, Pınar Selek, Ece Temelkuran'ın da çağrıcısı olduğu metinde yer alan dünyaca ünlü isimler şöyle; Bryan Adams, Jeanne Balibar, Juliette Binoche, Eric Cantona, aktör, Carmen Castillo, Peter Gabriel, Ken Loach, Emel Mathlouthi, Arundhati Roy.

• Karadeniz başta olmak üzere Türkiye’nin birçok bölgesinde konser veren sanatçı Apolas Lermi’nin Gümüşhane’ye bağlı Özkürtün’de vereceği konser, “milliyetçi” grupların hedef göstermesi sonrası iptal edildi. Lermi, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, şu ifadelere yer verdi: “Belediye tarafından 21 Temmuz 2023 Kadırga Festivali için başkan tarafından arandık ve başkanın tüm taleplerini sözleşmesiz, ön koşulsuz olarak kabul ettik. Daha sonra belediye bizim adımızın da olduğu afişi sayfalardan paylaştı. Afişi gören ve kendine ‘milliyetçi Trabzonspor, Türkçü’ gibi isimler veren 3-5 sosyal medya hesabı Özkürtün Belediye’sine konserin iptal olması için baskı yaptı.” Lermi, Kasım 2018’de Uzungöl’deki doğa talanına karşı yaptığı şarkı nedeniyle bölgedeki işletme sahipleri tarafından tehdit edilmişti. Mayıs 2022’de Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın kendisini hedef göstermesinin ardından Denizli ve İstanbul’daki konserleri iptal edilmiş, Temmuz 2022’deki Giresun konseri de valilik tarafından yasaklanmıştı.

• Grup Yorum’un Evvel Temmuz Festivali kapsamında Hatay’ın Samandağ ilçesinde 16 Temmuz 2023 de vereceği halk konserine izin verilmedi. Halk konserine izin vermeyen Samandağ Kaymakamlığı gerekçe göstermeden sadece “uygun görülmedi” ibaresini kullandı. Grup Yorum, “Halkın olduğu her yerde umudun ve hayat kavgasının türkülerini söylemeye devam edeceğiz” dedi. Evvel Temmuz Kültür ve Sanat Festivali Hatay’da 22 yıldır kesintisiz olarak düzenleniyor. Festivalde, Samandağ başta olmak üzere Defne ve Antakya’da konserler, film gösterimleri, söyleşiler, paneller, kadın ve çocuk etkinlikleri düzenleniyor.

• Yozgat Sarıkaya'da Cem Adrian'ın 6 Ağustos'ta vereceği konser 'maddi durum' gerekçesiyle iptal edildi. Sarıkaya Belediye Başkanı Belediye Başkanı Ömer Açıkel, konserin iptalini sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla duyurdu. Paylaşımda, “6 Ağustos’ta yapacağımız Cem Adrian konseri organizasyon firması ile yaşadığımız anlaşmazlık nedeni ile iptal edilmiştir” ifadeleri yer aldı. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, konser afişini paylaşarak Cem Adrian'ı hedef göstermişti. Gökçek, Twitter'dan şu mesajı paylaşmıştı:"İNANAMIYORUM… AMA MERAK ETMEYİN… BUNA MÜSADE ETMEYECEK SORUMLU YİĞİT İNSANLAR VAR. YARINI BEKLEYİN İNŞAALLAH… Ama merak etmeyin. Buna müsaade etmeyecek sorumlu yiğit insanlar var. Yarını bekleyin İnşaallah…” Ve iptal kararından sonra: “O YİĞİT İNSAN MÜDAHALE ETTİ. KONSER İPTÂL… O YİĞİDE TEŞEKKÜR EDİYORUZ”

• Sinop’ta 3- 6 ağustos tarihleri arasında yapılması planlanan Kuzey Fest, Sinop Valiliği tarafından gerekçe gösterilmeden yasaklandı. Valilik tarafından verilen ret kararında "Kuzey Fest etkinliğinin yapılması tarafımızca uygun görülmemiştir" ifadeleri kullanıldı. Festivali düzenleyen organizasyon şirketi yürütmeyi durdurma için başvuru yaptı. Kuzey Fest yasağına mahkemeden de vize çıkmadı: Yürütmeyi durdurma talebi reddedildi

• İmza yükümlülüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle Mayıs ayında gözaltına alınan İran asıllı rapçi Asya Alizade, emniyetteki işlemlerinin tamamlanmasının ardından İl Göç İdaresine teslim edilecek. Alizade’nin, kliplerinde uyuşturucu madde kullanımını özendirdiği iddia ediliyor.

• CHP PM Üyesi ve İstanbul Milletvekili Dr. Gamze Akkuş İlgezdi yıllardır, sanat icra eden ancak kadroları verilmeyen DÖSİMM’e (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) bağlı çalışan sanatçıların sorunlarına dikkat çekti. 2021 yılında İlgezdi’nin sorusunu yanıtlayan Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, “mevzuat çalışmasının yakın vakitte sonuçlandırması planlanmaktadır” demişti. Bakan Ersoy’un sözüne rağmen mağduriyetin giderilmediğini hatırlatan Dr. Akkuş İlgezdi, “Üzerinden neredeyse 3 yıl geçti. Bu süreçte onlarca torba yasa geldi ama sadece ve sadece 83 DÖSİM’li için sanatçı kadrosu gelemedi. Tek maddelik bir kanuni düzenlemeyi yapmaktan aciz bir hükümete Toplu İş Sözleşmesini hatırlatıyoruz. TİS’te 1 maddelik bir düzenleme ile sanatçılarımıza kadrolarını verin” dedi. DÖSİMM personeli sanatçılar halen düz memur, veri hazırlama kontrol işletmeni, bilgisayar işletmeni, büro işçisi gibi kadrolarda bulunuyor. 2001 yılından beri aktif olarak sanat icra eden, 2011 yılından beri kadrosu memur ya da işçi olan DÖSİMM personeli, 23 yıldır sanatçı kadrosu bekliyor. Sanatçı DÖSİMM personeli, birlikte çalıştığı ve aynı işi yaptığı sanatçı arkadaşının yarısı kadar maaş alıyor ve giyim vs gibi diğer ek yardımlardan sınırlı şekilde yararlanıyor.
• İBB Camhane’yi bir hamlede yok etti, Haliç kıyısında 17 yıldır sanat üreten Camhane artık yok. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Camhane’yi yok etti. Bundan 17 yıl önce Haliç kıyısında tinerci-uyuşturucu bağımlısı işgali altında bir tarihi yapı vardı. Ulusal ve uluslararası alanda cam sanatımızı dünyaya tanıtmış sanatçı Yasemin Aslan Bakiri bu alanı bir cam sanatı üretme mekanı haline getirdi. Çocuklar, gençler ve İstanbul halkı cam sanatımızın inceliklerini burada gördü ve izledi. İstanbul Belediyesi ise bu başarıları görmezden gelerek Camhane’yi yok etmek üzere harekete geçti. Sanatçı Yasemin Aslan Bakiri’yi mahkemelerde süründüren belediye son darbesini Temmuz ayının son günlerinde indirerek Camhane’yi kapatmaya kalktı. Sanatçıların yoğun tepkisi sonucu belediye yetilileri Ağustos ortasına kadar sanatçıya taşınması için süre tanıdı.
• Munzur Festivalinde yasak üstüne yasak. Tunceli Valiliği, 3-6 Ağustos’ta düzenlenecek 21. Munzur Kültür ve Doğa Festivali’nde sahne alması planlanan Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi ve Ermeni dans grubu Veradardz Folk Grup’u festival programından çıkardı.Dersim Belediyesi, Tertip Komitesinin açıklamasını sosyal medya hesabından duyurdu:“Tunceli Valiliği'nin 28 Temmuz tarihli 2023/275 sayılı yazısı gereğince Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi ve Veradardz Folk Grup’u festival programında yer almasının uygun görülmediği bildirilmiştir.21. Munzur Kültür ve Doğa Festivali programı kapsamında Grup Yorum, Grup İsyan Ateşi ve Veradardz Folk Grup'un sahne alamayacakları, ancak geri kalan festival programının merkez ve ilçelerde tüm coşkusuyla aynen uygulanacağını kamuoyunun bilgisine sunarız.” Dersim Dernekleri Federasyonu Başkanı Özkan Tacar, “Bu gruplarımızın 'festivalin bizim yüzümüzden olumsuz bir noktaya çekilmesini istemeyiz' demeleri festivalin yapılması açısından olumluluktur. Tertip Komitesi olarak, bu üç grubun dışında festival aynen devam edilecek diye irademiz var. Dolayısıyla bu gruplarımızla diğer sanatçı dostlarımız belki bir parçayla dayanışma göstererek bu giderilebilir. İl merkezi ve ilçelerimizde coşkulu bir şekilde festivalimizi yapacağız. Tüm Dersimli ve Dersimli dostlarımızı festivalimize bekleriz” dedi. Valiliğin yasak kararının ardından dün akşam saatlerinde aralarında Grup İsyan Ateşi üyelerinin de bulunduğu 7 kişi Seyid Rıza Meydanı’nda gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar sabah saatlerinde ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı. Grup İsyan Ateşi üyeleri Yusuf Rencüzoğulları, Melisa Yılmaz ve Ali Rencüzoğulları, zırhlı araçla apar topar Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne götürüldü. Erzincan'a götürülme gerekçesi ise Dersim'e girişlerinin yasaklanması olarak belirtildi