Öne Çıkan Bulgular:
• Rüzgar ve Güneş Önde: 2024'te rüzgar ve güneş enerjisi üretimi, yerli kömür üretimini ikinci kez üst üste geçti.
• Güneşte Rekor Büyüme: Türkiye'nin güneş enerjisi üretimi 2024'te %39 gibi rekor bir oranda arttı ve kurulu güç 2022'den 2024'e neredeyse iki katına çıkarak 19,8 GW'a ulaştı.
• Fosil Yakıtların Payı Düştü: Kömürden elektrik üretimi artsa da, kömür ve doğal gazın toplam elektrik üretimindeki payı %55'e gerileyerek 1993'ten bu yana en düşük seviyeye indi.
• İthalat Bağımlılığı: Elektrik üretiminde kullanılan kömürün %61'i ve doğal gazın %96'sı ithal ediliyor.
• Hidroelektrikte Artış: Kuraklığa rağmen hidroelektrik üretimi 2023'e göre %17 arttı ve toplam üretimin %22'sini karşıladı.
• Rüzgarda Gelişim Yavaşladı: Rüzgar enerjisindeki büyüme yavaşlasa da, Türkiye rüzgar enerjisi payında bazı G7 ülkelerinin önünde yer alıyor.
• Güneşte Potansiyel Yüksek: Güneş enerjisindeki hızlı büyümeye rağmen Türkiye, potansiyeli benzer olan Güney Avrupa ülkelerinin gerisinde kalmış durumda.
• 2035 Hedefleri: Türkiye'nin 2035 kurulu güç hedefleri, rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesini dört katına çıkarmayı amaçlıyor. Bu hedeflere ulaşılması halinde, 2035'te fosil kaynakların payı %20'nin altına, rüzgar ve güneşin payı ise %49'a yükselebilir. Ancak bu hedeflere ulaşmak için rüzgar ve güneş enerjisinin elektrik talebindeki artışı aşması gerekiyor.
Çözüm Önerileri:
Rapor, belirlenen hedeflere ulaşmak ve rüzgar ile güneş enerjisinin potansiyelini tam olarak kullanmak için şu çözüm önerilerini sunuyor:
• Kısıtlı bağlantı kapasitesi artırılmalı ve şebeke yatırımları hızlandırılmalı.
• Hibrit santrallere kolaylık sağlanmalı.
• İhalelerde iyileştirmeler yapılmalı ve rekabetin önündeki engeller kaldırılmalı.
• Mevcut proje stokunun hayata geçirilmesini sağlayacak politikalar izlenmeli ve atıl projeler iptal edilerek bağlantı kapasitesi açılmalı.
• Yüzer güneş santrali ve denizüstü rüzgar santrali gibi yeni ihale çeşitleri eklenmeli.
• Komşu ülkelerle şebeke bağlantıları güçlendirilmeli.
Ember Türkiye ve Kafkaslar Bölge Lideri Ufuk Alparslan, rüzgar ve güneş enerjisinin yerli kömürü geride bırakmasının önemli bir dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, hedeflere ulaşmak ve fosil yakıt ithalatını azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarının önünü açacak adımlar atılması gerektiğini belirtti.