Güllaç Nedir? İsmi Nereden Geliyor?
Güllaç, temel olarak güllaç yufkalarının süt ve şekerle ıslatılıp, ceviz veya fındıkla lezzetlendirilmesiyle yapılan hafif bir tatlıdır. Üzerine nar taneleri ve Antep fıstığı eklenerek süslenen bu tatlı, Osmanlı mutfağından günümüze kadar gelen en eski Ramazan tatlılarından biri olarak bilinir.
Peki, "Güllaç" ismi nereden geliyor?
Güllaç isminin, kullanılan yufkalardan ve tatlının yapılış biçiminden geldiği düşünülmektedir. "Güllü aş" kelimesinin zamanla değişerek Güllaç’a dönüştüğü rivayet edilir. Tatlı, genellikle gül suyu ile tatlandırıldığı için bu ismi aldığı da söylenir.
Güllaç’ın Tarihçesi: Osmanlı Saray Mutfağından Günümüze
Güllaç, ilk olarak 15. yüzyılda Osmanlı mutfağında yapılmaya başlandı. Osmanlı arşivlerine göre, Topkapı Sarayı’nda Ramazan aylarında padişah sofralarına özel olarak sunulan bir tatlıydı. Hatta sarayın mutfaklarında bulunan "helvahanelerde" özel olarak hazırlanır ve padişah başta olmak üzere saray erkânına ikram edilirdi. İlk dönemlerinde Güllaç, günümüzde olduğu gibi süt ve şekerle değil, bal ve gül suyu ile tatlandırılıyordu. Ramazan aylarında iftar sonrası hafif tatlılar tercih edildiğinden, Güllaç da Osmanlı sofralarında önemli bir yer edindi. Bugün de gelenek devam ediyor ve Güllaç Ramazan ayının sembol tatlılarından biri olarak sofralardaki yerini koruyor.
Güllaç Neden Ramazan Ayında Tercih Ediliyor?
Hafif ve Sindirimi Kolay: İftar sonrası ağır tatlılar yerine sütlü ve hafif bir tatlı olması nedeniyle mideyi yormaz.
Besleyici ve Tok Tutar: İçeriğinde bulunan süt, ceviz ve badem gibi malzemeler sayesinde besleyici bir tatlıdır.
Geleneksel Ramazan Tatlısı: Osmanlı’dan bu yana Ramazan sofralarında yer aldığı için kültürel olarak da bir ritüel haline gelmiştir.
Güllaç Nasıl Yapılır? (Kısaca Tarifi)
Eğer siz de bu Ramazan'da sofranıza geleneksel bir dokunuş eklemek istiyorsanız, işte pratik Güllaç tarifi:
Malzemeler:
10 yaprak Güllaç yufkası
1,5 litre süt
1,5 su bardağı toz şeker
1 su bardağı ceviz veya fındık içi
1 yemek kaşığı gül suyu (isteğe bağlı)
Nar taneleri ve Antep fıstığı (süsleme için)
Yapılışı:
Sütü hafif ısıtarak şekeri içinde eritin.
Güllaç yapraklarını geniş bir tepsiye sererek her katmana süt karışımı dökün.
Arasına ceviz veya fındık serpiştirin.
Katmanları tamamladıktan sonra üzerini nar ve Antep fıstığıyla süsleyin.
1-2 saat buzdolabında dinlendirin ve soğuk servis edin.
Sonuç: Ramazan’da Güllaç Olmazsa Olmaz!
Güllaç, Osmanlı saray mutfağından günümüze uzanan bir miras olarak hala iftar sofralarının en sevilen tatlılarından biri olmaya devam ediyor. Hem hafifliği hem de geleneksel anlamı nedeniyle Ramazan ayının en özel tatlılarından biri olarak sofralarda yerini alıyor.