Imparator Caligula ve atı Incitatus!
Bazen tarihin içinde yaşanmış o kadar ilginç olaylar var ki bu kadar da olmaz dedirtiyor.
İmparator Caligula ve atı Incitatus gibi!
Krallar, sultanlar ve otokrat liderlerin hüküm sürdüğü tarihsel dönemler, iktidarın zehirleyici etkisini ve insan doğasının en karanlık yönlerini gözler önüne serer.
Bu akıl almaz liderlerden biri de Roma İmparatoru Caligula'ydı.
Caligula'nın adı geçtiğinde akla ilk gelenlerden biri, belki de en ünlüsü, atı Incitatus ile olan enteresan ilişkisi gelir. Anlatılanlara göre Caligula, sevgili atına sadece bir hayvan muamelesi yapmamış, onu adeta insanüstü bir varlık mertebesine çıkarmıştı. Incitatus için özel olarak mermerden bir ahır inşa ettirdiği, altın bir yemlikten beslediği ve boynuna mücevherlerle süslü gerdanlıklar taktırdığı rivayet edilir. Yetmezmiş gibi, imparatorun bu atı bir rahip olarak atadığı ve hatta Roma Senatosu'na konsül yapma sözü verdiği iddia edilir.
Bu iddiaların ne kadarının gerçek ne kadarının abartı olduğu tarihçiler arasında hala tartışma konusudur. Ancak böylesi hikayelerin dahi günümüze ulaşması, Caligula'nın iktidarını ne denli absürt ve keyfi bir şekilde kullandığının bir göstergesidir. Bir atı rahip atamak veya konsül yapmaya teşebbüs etmek, sadece bir delilik gösterisi değil, aynı zamanda o dönem Roma Senatosu'nun ve kurumlarının ne kadar aşağılandığının da bir işareti değil mi?
Tarih, Caligula gibi sayısız örnekle doludur. İktidarın mutlaklaştığı, denetlenemeyen bir gücün bireylerin elinde toplandığı her dönemde, benzer akıl almaz olaylara tanık oluruz. Kimi zaman halkını açlığa mahkûm edip kendisi lüks içinde yaşayan despotlar, kimi zaman en yakın çevresini dahi kılıçtan geçiren paranoyak hükümdarlar... Tüm bunlar, iktidarın insan karakteri üzerindeki dönüştürücü gücünü ve denge mekanizmalarının ne kadar hayati olduğunu açıkça ortaya koyar.
Caligula'nın atı Incitatus'a gösterdiği bu tuhaf düşkünlük, tarihin bize fısıldadığı önemli bir dersi de içinde barındırır: Mutlak iktidar, mutlak yozlaşmayı da beraberinde getirir. Bugün de dünyanın dört bir yanında otokratik eğilimler gösteren liderlere bakarken, Caligula'nın gölgesinin ne kadar uzun olduğunu görmek şaşırtıcı değildir. İktidarın sınırları olmalı, denetlenmeli ve şeffaf olmalı ki, Incitatus gibi atlar bir daha konsül adayı olarak gösterilmesin. Aksi takdirde, tarih tekerrür etmekten asla vazgeçmeyecektir.