Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü araştırmacıları Prof. Dr. Selçuk Toprak, Doç. Dr. Abdullah Can Zülfikar, Doç. Dr. Ahu Kömeç, Dr. Öğr. Üyesi Ülgen Mert Tuğsal, Dr. Öğr. Üyesi Engin Nacaroğlu, Doç. Dr. Savaş Karabulut, Dr. Muhammet Ceylan, Kamer Özdemir, Sedat Parlak, Oğuz Dal ve Dr. Sadra Karimzadeh 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından sürdürüldükleri kapsamlı saha gözlemleriyle bölgede zemin, yapı ve altyapı dağıtımı çok boyutlu olarak değerlendirildi. Araştırma, afet sonrası mühendislik analizlerine uluslararası ölçekte bilimsel bir referans oluşturulmuştur.
SAHA GÖZLEMLERİ VE GÜÇLÜ YERİ HAREKET ANALİZLERİ
GTÜ araştırma ekibi, Pazarcık (Mw 7.7) ve Elbistan (Mw 7.6) merkezli depremlerden çok kısa bir süre sonra afet anında zeminde davranışını, alt ve üst yapı hasarlarını ve yer hareket kayıtlarını yerinde inceledi.
Çalışma, Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde bu depremlerin oluşturduğu şiddetli yerlerin, bölgesel zemin koşullarıyla ve yapı hareketleriyle hareket etmelerini çok yönlü olarak analiz etti. Veriler, yüksek ivmeli yer hareketlerinin özellikle zayıf zemin koşullarında aşınmanın arttığını gösterdi. Araştırma ekibi, Gölbaşı ve İskenderun bölgelerindeki yaygın sıvılaşma olaylarını gözlemledi; bu durumun zemin bozulmalarına ve altyapı sistemlerinde kalıcı hasarlara yol açtığını raporladı.
YAPI VE ALTYAPI SİSTEMLERİNİN DAVRANIŞI
Araştırma kapsamındaki yapılar, endüstriyel olanaklar, köprüler ve altyapılar üzerinde ayrıntılı incelemeler yapıldı. Sonuçlar, zemin özellikleriyle uyumlu bir yapıya sahip yapıların deprem dağılımının belirgin biçimde daha iyi olduğunu ortaya koydu. Buna karşılık, taşıtın zayıf, tasarım kriterleri ve malzeme kalitesi yetersiz olan binalarda yüksek ivmeli güçler, basınçlandırılmış göçme etkileri yaratıyordu.
Ekip ayrıca, su dağıtımlarının deprem yüklerinin yerinde bulunuşunu, endüstriyel tesislerdeki güvenlik açıklarını ve arama-kurtarma genişliğinde altyapı erişiminin kritik rolünü yoğunlaştırdı. Bu bulgular, afet yönetim politikalarının oluşturulması, karakteristik dönüşüm görünümlerinin belirlenmesi ve dayanıklı kentteki depolamanın boyutundan aktarma önem taşıma.
GEOTEKNİK VERİLERDEN AFET YÖNETİMİ ÖNERİLERİNE
Çalışma, yüzey deformasyonları, fay kırıkları ve yer ivmesi dağılımlarını analiz ederek bölgesel risk haritalarının merkezi altyapısını güçlendirdi. Uzaktan algılama ve uydu ekipmanlarının konfigürasyonu sayesinde, hasar dağılımlarını hızlı ve bütüncül bir çözümle buluşturuldu.
Araştırmada teklif önerileri, afet sisteminin veri merkezi karar verişinin, yapı stokunun sağlıklı erişiminin, altyapı altyapı erişimlerinin, zemin-yapı erişimlerinin tasarımlarının dağıtım bağlantılarında karar vericilere yol gösterdiği görülüyor.
GTÜ'NÜN AFET DİRENCİNE KATKI SUNAN BİLİM VİZYONU
GTÜ, deprem bilimi, jeoteknik ve yapı güvenliği alanlarında yürüttüğü disiplinler arası araştırmalarla Türkiye'nin afetlere karşı raporlarını güçlendirmeye devam ediyor. Bu çalışma, sadece saha gözlemlerine değil; Geleceğin güvenli kentlerini tasarlamaya yönelik bilimsel rehberliğe de ışık kullanıyor.
GTÜ, bilimsel bilgiyle toplumsal faydayı buluşturan yaklaşımla, doğal afetlerin durumları azalan, dayanıklı ve tutuklu yapılaşmayı destekleyen enerji vizyonunu sürdürüyor